Collection:servodatfaga tearbmalistu
Sátnelistu, skábmamánnu 2005
SEG - Sámi Ealáhus- ja Guorahallanguovddáš os/ Samisk Nærings- og Utredningssenter as / Saamelainen Elinkeino- ja Konsulttitoimisto / PL. 41, FIN-99980 Ohcejohka - Utsjoki Tel.: +358 16 686 202 Fáksa: +358 16 677 339 ellen.ravna@utsjoki.fi / N-9845 Deatnu - Tana Tel.: +47 78 92 54 90 Fáksa: +47 78 92 54 99 siribj@sami-eg.no
Dán tearbmalisttus leat dárogiel juridihkalaš sánit jorgaluvvon davvisámegillii. Mii leat vuoruhan tearpmaid, maid Sis-Finnmárkku diggegoddi dárbbaša beaivválaččat. Dása lassin gávdnojit listtus ollu ráŋggáštusproseassa- ja ráŋggáštusrievtti tearpmat, ja maiddái earátge riektesánit.
Listtus leat sátnečilgehusat, cealkkaovdamearkkat ja láhkaparagráfat, dan dihtii go mii oaidnit dehálažžan čájehit mo sáhttá geavahit tearpmaid. Sániid sojahanovdamearkkat bohtet maiddái ovdan. Listui sáhttá maŋŋá lasihit eambbo dieđuid, omd. eambbo suomagiel jorgalusaid, nu ahte ulbmil dán háve ii leat leamaš deavdit buot bálsttáid ollislaš dieđuiguin. Listui gullá sierra oanáduslistu, gos sátnelisttu oanádusat čilgejuvvojit (geahča dán dokumeantta nuppi siiddu). Sátnelisttu hámi leat heivehallan Sámedikki ođđa sátnevuorkái, vai maŋŋá šaddá álki doppege ohcat dáid juridihkalaš sániid. Teknihkalaš sivaid geažil ii leat leamaš dán vuorus vejolaš go bidjat olles dokumeantta dohko.
Deanu gieldda ruoktosiidduin ja SEG ruoktosiidduin gávdnojit earret eará dát materiálat:
- Kaarina Vuolab-Lohi logaldallan ”Sámi riektegiella”-semináras, 3.11.04, ”Áššáiduvvan vai áššáskuhtton? Passiiva sátnesuorggideapmi”
- Ole Henrik Magga logaldallan ”Sámi riektegiella”-semináras, 3.11.04, ”Suorggideapmi ja eará vejolašvuođat ovddidit riektesániid sámegielas”
- Prošeavtta ”Sámi juridihkalaš terminologiija” raporta 15.02.05 (dárogillii)
- Čálus Álgoálbmotvuoigatvuođaid gelbbolašvuođaguovddáža álbmotrievtti tearbmabarggus
- Sátnelisttu čilgehus dárogillii
Tearbmalistu ja eará materiála lea oassin Deanu gieldda prošeavttas ”Sámi juridihkalaš terminologiija”, man ulbmil lea ovddidit davvisámegielat riekteterminologiija. SEG (Sámi Ealáhus- ja Guorahallanguovddáš OS) lea jođihan prošeavtta ja Ellen Ravna lea leamaš prošeaktajođiheaddji. Justisa- ja polesdepartemeanta, Gielda- ja guovlodepartemeanta, Sámediggi, Finnmárkku fylkkagielda ja Deanu gielda lea ruhtadan prošeavtta. Prošeakta loahpahuvvo dán mánus, muhto mii doaivut ahte beassat joatkit bargguin ođđa prošeavtta bokte boahtte jagi álggu rájes.
«Sámi juridihkalaš terminologiija»-prošeavtta fágajoavkkus leat leamaš dát:
- Finn Arne Selfors, Sis-Finnmárkku diggegotti sundi, Deanus
- Esko Aikio, jorgaleaddji juridihkalaš gelbbolašvuođain, Ohcejogas
- Inger-marie Oskal, ImO, jorgaleaddji, Guovdageainnus (son lea maiddái bargan oasi korrektuvrralohkamis ja jorgaleamis)
- Trond Biti, Sis-Finnmárkku riekteveahkkekantuvra, jurista, Kárášjogas
- Aimo Guttorm, Romssa Universiteahta, jurista (lea maiddái jorgalan oasi suomagillii)
Tearbmabargit leat leamaš dát:
- Ingrid Nordal, INO, giellabargi, Deanus
- Samuli Aikio, dutki, Ohcejogas
- Trond Are Anti, Cand. Phil, Deanus
Fágajoavku ja tearbmabargit leat geavahan juridihkalaš teavsttaid ja sátnelisttuid, mat juo gávdnojit, earret eará Suoma Sámedikki láhkasátnelisttu. Geahča prošeaktaraportta (15.02.05). Fágajoavku lea dohkkehan daid sániid maid mii dál almmuhit. Norgga Sámedikki giellastivra šaddá liikká dohkkehit tearpmaid loahpalaččat. Dát mearkkaša ahte tearpmat sáhttet rievdaduvvot. Muhto - sátni «dohkkeheapmi» ii leat várra nu vuogas dán oktavuođas. Dát tearpmat eai leat go bures jurddašuvvon evttohusat. Loahpa loahpas dat lea sámi álbmoga duohken bohtet go dát sánit geavahussii vai eai. Ii oktage sátnelistu leat dievaslaš ja loahpalaš. Jos fuomášat meattáhusaid dahje jos dus livčče jearaldagat dahje kommeanttat, de áinnas váldde minguin oktavuođa!
Oanádusat
| Oanádus | Válddahus |
|---|---|
| mrál. | Militær Straffelov (Militeara ráŋggáštusláhka) |
| mrl. | Militeara ráŋggáštusláhka (Militær Straffelov) |
| NSO | Stor Norsk-Samisk Ordbok Dáru-Sámi Sátnegirji, Kåven m.fl., Davvi Girji 2000 |
| OHM | Ole Henrik Magga juridihkalaš sátnelistu (ii leat almmuhuvvon) |
| omd. | ovdamearkka dihtii |
| OSH | Ordbok for samfunn og helse, NORDplus språk (ikke utgitt) |
| pl. | pluralis |
| rál. | Ráŋggáštusláhka (Straffelov) |
| ráp. | ráŋggaštusproseassa (straffeprosess) |
| rápl. | Ráŋggáštusproseassaláhka (Straffeprosessloven) |
| ril. | Riidoláhka (Tvistemålsloven) |
| s. | substantiiva / substantiv |
| SDS | Sámi-Dáru Sátnegirji Samisk-Norsk Ordbok, Kåven ja earát, Davvi Girji OS, 1995 |
| sl. | Skifteloven (Juohkoláhka) |
| strl. | Straffeloven (Ráŋggáštusláhka) |
| strpl. | Straffeprosessloven (Ráŋggáštusproseassaláhka) |
| SV | Sámedikki sátnevuorká (Sametingets orddatabank), http://www.samisk-sr.no/toppindex_sa1.html |
| tvfl. | Tvangsfullbyrdelsesloven / tvangsloven (Bággoollašuhttinláhka) |
| tvml. | Tvistemålsloven (Riidoláhka) |
| v. | vearba / verb |
- This collection has not been sanctioned yet
- There are 733 articles in this collection
| Source | Davvisámegiella | Norsk bokmål | Suomen kieli | Svenska |
|---|---|---|---|---|
| Juridihkka:Lakisanat 2003 5202 |
|
|
|
|
| Juridihkka:addit |
Definition: Utlevere fangen:Addit fáŋgga.Utlevere sakspapirene: Addit áššebáhpáriid. |
|
||
| Juridihkka:addit diehtun |
Definition: Forkynne dommen:addit duomu diehtun.Dommen ansees forkynt den dagen den kommer til kontoret: Duopmu adnojuvvo addon diehtun dan beaivvi go olle kántuvrii. |
|
|
|
| Juridihkka:advokáhtta |
Definition: Áššečuoččuheaddji. Olmmoš geas lea juridihkalaš oahppu, geas lea vuoigatvuohta fállat riekteveahki, ja gii sáhttá bealuštit áššehasaidis dikkis. "Tilsynet for advokatvirksomhet" addá advokáhttadoaibmalobi (JL: 9, min jorgalus). Ohcansáni gáldu: SDS. |
Definition: Person som har som yrke å gi rettshjelp, og som kan opptre i retten på vegne av sine klienter. Advokatbevilling gis av Tilsynsrådet for advokatvirksomhet. (JL: 9) |
Definition: Ammattimaisesti lainopillisia neuvoja ja oikeusapua antava, määräehdot täyttävä lakimies. (https://www.suomisanakirja.fi/asianajaja) |
|
| Juridihkka:advokáhttalohpi |
Definition: almmolaš eiseváldi addá vuoigatvuođa doaibmat advokáhttan |
Definition: tillatelse fra offentlig myndighet til å drive advokatvirksomhet(BO:2004) |
|
Definition: tillstånd från offentlig myndighet till att bedriva advokatverksamhet, det gäller i Norge |
| Juridihkka:alimusriekti |
Definition: Riikka bajimuš duopmostuollu (JL: 129, min jorgalus). |
Definition: Rikest øverste domstol (JL: 129). |
Definition: valtion korkein oikeusaste |
|
| Juridihkka:alimusrievtti váiddagoddi |
Definition: Duopmostuollu mii mearrida galgá go ášši ovddidit Alimusriektái (OSH, min jorgalus). |
Definition: Domstol som avgjør om en sak skal tas opp i Høyesterett (OSH). |
||
| Juridihkka:almmolaš bealušteaddji |
Definition: Ráŋggáštusáššiin bealušteaddji rievttis ja man almmoš eiseváldi máksá (JL:2004, min jorgalus) |
Definition: Forsvarer oppnevnt av retten i straffesaker og betalt av det offentlige (JL: 2004). |
||
| Juridihkka:almmolaš beroštupmi |
Definition: almmolaš beroštumiid geažil ferte áššáskuhttit |
Definition: Rál § 228.1, omd. almenne hensyn krever påtale |
Definition: yleinen etu edellyttää syytteeseen asettamista |
|
| Juridihkka:almmolaš eiseváldi 1 |
Definition: Det offentlige: almmolaš eiseváldi. |
|
||
| Juridihkka:almmolaš válddi geavahus |
Definition: Rál. § 18 omd..Utøving av offentlig myndighet kan bare møtes med nødverge når myndighetsutøvingen er ulovlig, og den som gjennomfører den opptrer forsettelig eller grovt uaktsomt: Heahtegádjumiin sáhttá vuosttaldit almmolaš válddi geavahusa dušše dalle go válddi geavahus lea lobiheapme, ja dan čađaheaddji dahká dan dáhtolassii dahje roavvát ávvirmeahttumit. |
|
||
| Juridihkka:almmolaš áššáskuhttin |
Definition: Áššáskuhttineiseválddi áššáskuhttin (JL:min jorgalus) |
Definition: Påtale reist av påtalemyndigheten. (JL: 2004). |
||
| Juridihkka:almmuheapmi |
Definition: (Dahku). Geahča maiddái kunngjøring/ almmuhus. |
|
||
| Juridihkka:almmuhus |
Definition: (Boađus). Geahča maiddái kunngjøring/ almmuheapmi. |
|
||
| Servodatdieđa:anašit |
|
Definition: kjønnsakt, knull, koitus (coitus), nummer, (kjønnslig) omgang, leiermål |
Definition: sukupuoliakti, pano, coitus, (sukupuolinen) seurustelu |
Definition: könsumgängesakt |
| Juridihkka:arbeidsmiljø |
|
|
|
|
| Juridihkka:areasta |
Definition: 1.Latnja gosa poles sáhttá bidjat olbmuid oanehis áigái giddegassii. Geahča ►polesareasta.2.Friddjavuođaráŋggáštus mii sáhttá dubmejuvvot mrál. §§ 15-19 mielde, ja dasa lassin ráŋggáštus mii sáhttá geavahuvvot displ. kap. 2 mielde.3. Siviilaproseassas areasta lea gaskaboddosaš sihkkarastin ruhtagáibádusa oktavuođas bol. njuolggadusaid mielde kap. 14. Gáibádusáigemearri ii dárbbaš leat vássán, muhto velgoheaddji guhte gáibida areasta, ferte jáhkihit ahte lea vuođđu sihkkarastit máksima areasttain, omd. jos velggolaš meannuda/láhtte?? nu ahte lea ágga ballat ahte jos opmodat ii váldo arestii, de gáibádusa ollašuhttin manná duššái, váttásmuvvá dovdomassii dahje ferte čađahuvvot olgoriikkas (bol. 14-2). Sáhttá leat omd. várra, ahte velggolaš vuolgá riikkas dahje čiehká ruđaid (JL. 22-23, min jorgalus). |
Definition: 1.Lokale hvor politiet kan ta personer i forvaring for kortere tid. Se ►politiarrest.2.Frihetsstraff som kan idømmes etter milstr. §§ 15-19 samt refselse som kan benyttes etter disipl. kap. 2.3. I sivilprosessen en midlertidig sikring av et pengekrav etter regler i tvangsl. kap. 14. Det er ikke noe vilkår at kravet er forfalt, men den kreditor som begjærer arrest, må gjøre det sannsynlig at det foreligger en sikringsgrunn for arrest. Det vil si at skyldnerens atferd gir grunn til å frykte at dersom man ikke går til arrest, vil tvangsfullbyrdelse av kravet bli forspilt, vesentlig vanskeliggjort eller måtte skje utenlands (tvangsl. § 14-2). Det kan f.eks. være fare for at skyldneren vil reise ut av landet eller gjemme bort midler.(JL: 22-23). |
|
|
| Juridihkka:aresteret 1 |
Definition: 1.Váldit giddagassii oanehis áigái (dassái go dutkkalmasat leat loahpahuvvon dahje duopmu lea celkon)2. Gieldit sirdimis opmodaga, dávviriid jna. gč. areasta. (JL, min jorgalus). Gč. maid inndra/ konfiskeret. |
Definition: 1.pågripe og fengsle midlertidig (inntil etterforskning er avsluttet el. dom er falt).2. beslaglegge gods (jfr. arrest). (JL). Se også inndra/ konfiskeret. |
|
|
| Servodatdieđa:avstemning |
|
Definition: det at de tilstedeværende i en forsamling tilkjennegir sin mening ved å avgi stemme |
|
|
| Servodatdieđa:avtale 1 |
Definition: goappatbealat lohpádus, soahpamuš juogamas; vrd. šiehtadus |
Definition: gjensidig løfte, enighet om noe; jf. kontrakt |
|
|
| Juridihkka:bagadus 1 |
|
|
||
| Juridihkka:balddihahtti láhtten |
Definition: Rál. § 192.1 |
|
||
| Juridihkka:ballu |
Definition: Alvorlig frykt: garra ballu. Rál. § 227.1 |
|
||
| Juridihkka:bargobirasláhka |
Definition: láhka beaiváduvvon guovvamánu 4. b. 1977 nr. 4 bargiidsuodjalusa ja bargobirrasa ja eará birra |
Definition: lov av 4 februar 1977 nr 4 om arbeidervern og arbeidsmiljø m.v. |
|
|
| Servodatdieđa:bargonávccahisvuohta |
Definition: bargonávcca hedjoneapmi buohcuvuođa dahje váttu dihte nie ahte olmmoš ii nákce bargat |
|
Definition: sairauden tai vamman aiheuttama työkyvyn heikkeneminen siten, että henkilö ei kykene tekemään
työtä |
|
| Juridihkka:beaivesáhkku |
|
|
|
|
| Juridihkka:beaivádit |
Definition: Saken vil bli berammet til fredag: Ášši beaiváduvvo bearjadahkii. |
Definition: Fastsette tidspunkt. |
||
| Juridihkka:bealatvuohta |
|
Definition: Inhabilitet. |
||
| Juridihkka:bealatvuohta 1 |
|
Definition: Ugildhet. |
||
| Juridihkka:bealuštahtti dahku |
Definition: Rál. § 18, omd.. |
|
||
| Juridihkka:bealušteaddji |
Definition: Olmmoš, dábálaččat advokáhtta, gii bealušta áššáskuhttoma ráŋggáštusáššis (JL: 99, min jorgalus). |
Definition: Person, som regel en advokat, som bistår en siktet eller tiltalt under en straffesak. (JL: 99). |
|
|
| Juridihkka:bealuštit |
Definition: bealuštit olbmo dikkis |
Definition: tale, el. virke til fordel for, forsvare i en rettsak (BO:2004) |
||
| Juridihkka:beasadit 1 |
Definition: Rál. § 18, omd..Unndra seg varetektsfengsling:Beasadit háldogiddagassii bijahallamis. Muhtun oktavuođain heive "garvit"-sátni buorebut, nugo dás:Har den skyldige [...] forøvet Drabet for at lette eller skjule en anden Forbrydelse eller unddrage sig Straffen for en saadan, kan Fængsel inntil 21 år anvendes: Jus sivalaš lea [...] goddán vai beassá álkidahttit dahje čiehkat eará vearredagu dahje garvit ráŋggáštusa dakkár dagus, de sáhttá dubmejuvvot gitta 21 jagi giddagassii. (Rál. § 233.1) |
|
||
| Medisiidna:beroštupmi |
|
|
|
|
| Juridihkka:bidjat eaktovuloš friddjavuhtii |
|
|
||
| Juridihkka:bissehit 1 |
Definition: Stanse en sak: bissehit ášši. |
|
|
|
| Juridihkka:buhtadangeatnegas |
Definition: Geatnegas máksit buhtadusa, geahča ►buhtadus.Han er erstatningspliktig: Son lea geatnegas buhtadit. |
Definition: Pålagt til å erstatte, se også ►erstatte. |
||
| Juridihkka:buhtadangeatnegasvuohta |
|
|
||
| Juridihkka:buhtadusášši |
Definition: Ášši mas lea buhtadusas sáhka. |
Definition: Sak av erstatningskarakter. |
||
| Juridihkka:buoritmeahttun |
Definition: Rál. § 229.1, omd..Volde en uhelbredelig lyte, feil eller skade: dagahit buoritmeahttun vigi, váttu dahje vahága. |
|
||
| Juridihkka:burgin |
Definition: Burgit viesu, lanja, rádjosiid dahje olbmuid geat várohuvvojit dahkan ráŋggáštahtti dagu (JL: 235, min jorgalus) |
Definition: Undersøkelse av bolig, rom, oppbevaringssted eller personer i forbindelse med mistanke om et straffbart forhold (JL: 235). |
||
| Juridihkka:burgit |
Definition: Gč. ransaking/ burgin |
Definition: Se ransaking/ burgin |
||
| Juridihkka:butká |
Definition: Polesstášuvdnii gulli latnja man geavaha gaskaboddošaš giddagassan (OSH, min jorgalus). |
Definition: Lokale i tilknytning til politistasjon, som brukes til midlertidig fengsling (OSH). |
||
| Juridihkka:bággengaskaoapmi |
|
|
||
| Juridihkka:bággensáhkku |
|
|
||
| Juridihkka:bágget |
Definition: gč. bággu |
Definition: se tvang. |
||
| Juridihkka:bággofárrehapmi |
|
|
|
|
| Juridihkka:bággoollašuhttin |
|
|
|
|
| Juridihkka:bággoollašuhttinláhka |
|
|
|
|
| Juridihkka:bággopánta |
Definition: Ta utlegg i eiendom: váldit opmodaga bággopántan. |
|
|
